Poszukując źródeł światła często mamy problem z wyborem odpowiedniego produktu. Ich różnorodność, odmienne klasy energetyczne, wytwarzane przez różnych producentów sprawia, iż stajemy przed sporym dylematem zakupowym. Jak nie pogubić się w tym wszystkim? Dziś przedstawimy i opiszemy najpopularniejsze typy żarówek.
Historia żarówki – a właściwie źródła światła, bo tak brzmi jej prawidłowa nazwa; rozpoczęła się w XIX wieku. W 1878 roku angielski wynalazca, Joshep Wilson Swan, opatentował pierwszą żarówkę nadającą się do powszechnego użytku. Od tamtego wydarzenia minęło już jednak sporo czasu, a wraz z nim zmieniały się także żarówki. Poniżej krótka typologia:
- Żarówka tradycyjna – zwane też lampami żarowymi; obecnie są wycofywane ze sprzedaży. Charakteryzują się krótkim czasem pracy – do tysiąca godzin – oraz wysokim zużyciem energii.
- Żarówka halogenowa– jest to żarówka z żarnikiem wolframowym, która wypełniona została gazem szlachetnym z domieszką halogenu (najczęściej w postaci jodu). Żarówki halogenowe klasy C zużywają do 25% mniej energii niż żarówki tradycyjne, a ich czas pracy to około 2 tys. godzin. Natomiast halogeny klasy B potrafią zużyć do 40% mniej energii w porównaniu z zwykłymi żarówkami, pracując przy tym prawie 3 tys. godzin.
- Świetlówka kompaktowa – zwana też kompaktową lampą fluorescencyjną; to pełna nazwa tak zwanych żarówek energooszczędnych. Tego typu świetlówki mają najczęściej kształt litery U albo spirali oraz zużywają do 80% mniej energii niż żarówki tradycyjne. Ich żywotność wynosi od 6 tys. do 15 tys. godzin – wszystko jednak zależy od tego, w jaki sposób będą użytkowane. Niewątpliwym minusem tego rodzaju świetlówek jest obecność rtęci.
- Dioda LED – równie efektywne co świetlówki kompaktowe, jednakże nie zawierają rtęci. Zużywają do 90% mniej energii niż żarówki tradycyjne, pracując przy tym do 100 tys. godzin.
To jednak nie wszystko – żarówki różnią się także rodzajem trzonka. Jest to aspekt, na który musimy zwrócić szczególną uwagę przy wyborze odpowiedniej żarówki. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze trzonki, wykorzystywane w gospodarstwach domowych:
- E14 – popularny ‘mały gwint’, wykorzystywany w żarówkach rurkowych, kulkowych i świecowych.
- E27 – najpopularniejszy trzonek, powszechnie występuje w gospodarstwach domowych.
- GU10 – jest to trzonek reflektorowy, stosowany często w LED-owych i halogenowych źródłach światła o napięciu 230VAC
- G53 – trzonek typowy dla niskonapięciowych źródeł światła
- MR16 – trzonek bagnetowy dla niskonapięciowych źródeł światła
Należy także pamiętać, że popularne do niedawna energooszczędne źródła światła przechodzą powoli do historii. Ich istotną wadą jest wpływ cyklów włącz/wyłącz na żywotność źródła świata. Dlatego też coraz większe uznanie wśród klientów zdobywają diody LED. Ich największą zaletą jest efektywność, a więc stosunek dostarczanej energii do wytwarzanego światła. O ile w tradycyjnych lampach żarowych stosunek ten wynosi 5%, to w przypadku źródeł światła LED skuteczność wynosi nawet 90%. Oprócz energooszczędności, istotny jest też długi okres eksploatacji. Przeciętny czas pracy dla modułu oświetleniowego LED to nawet 100 tysięcy godzin, a więc 10 razy więcej, niż w przypadku halogenowego źródła światła oraz 25 razy więcej w porównaniu z tradycyjną lampą żarową. LED-y nie są szkodliwe dla środowiska, ponieważ w procesie produkcyjnym nie używa się rtęci. Warto też wspomnieć, że źródła światła LED święcą tak naprawdę na niebiesko, ale specjalny luminofor napylony na soczewkę diody sprawia, że nie jesteśmy w stanie wychwycić różnicy w kolorze światła. Rozwiązanie takie wpływa jednak negatywnie na efektywność źródła światła i jego żywotność. Dlatego coraz bardziej popularna staje się technologia RGB, która pozwala na zachowanie normalnej sprawności źródła światła. Diody LED mogą przy tym świecić w dowolnym kolorze bez zastosowania filtrów i luminoforów. Jeśli chodzi o temperaturę barwową, to w przypadku źródeł światła LED możemy uzyskać dowolny efekt – od barw ciepłych (do 3000 K), przez barwy neutralne ( około 4000 K), po barwy zimne (od 6000 K).
Kupując LED-owe źródła światła powinniśmy zwrócić uwagę na lumeny – to ten parametr wpływa bezpośrednio na ich efektywność. Diody LED mają bardzo korzystny stosunek lumenów do mocy wyrażanej w watach. Dzięki temu ich skuteczność jest dużo wyższa niż w przypadku jakichkolwiek innych źródeł światła. Bezpośrednio ze skutecznością świetlną powiązana jest oszczędność.
W przypadku niskiego poboru energii przez źródła LED oraz jej bardzo długiej żywotności, kupowanie innych rodzajów źródeł światła jest po prostu nieopłacalne. Mimo, że dioda LED może być droższa w momencie zakupu od standardowych energooszczędnych źródeł światła, to w czasie eksploatacji różnica wyda nam się błaha z powodu oszczędności, bowiem koszty są nawet trzykrotnie niższe niż w przypadku popularnych świetlówek kompaktowych.
Trzeba także przyznać, że klasyczne żarówki mają w sobie sporo wdzięku. Mimo, że wychodzą aktualnie z obiegu, to projektanci nadają im nowe życie – absolutnym hitem na rynku są lampy stylizowane na tradycyjne żarówki. Poniżej propozycja firmy Zumaline.
Ozdobna lampa Zumaline.
Źródło LED firmy Philips z trzonkiem E14
Źródlo LED firmy Philips z trzonkiem E27
Żarowki ledowe firmy Philips.
Źródło światła LED z gwintem GU10 firmy OSRAM.
Źródło światła LED z trzonkiem G53 firmy Philips